Türk lokumu kelime anlamı olarak Arapça “rahat-ul hulküm” sözcüğünden gelmektedir. Daha sonraları “latilokum” en sonunda da “lokum” olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Kelime manası olarak “boğaz rahatlatan” manasındadır. Lokumun tarihçesi ise Osmanlı’da 16. Yüzyıla kadar dayanmaktadır. 1777 yılında Hacı Bekir Efendi Kastamonu’dan İstanbul’a gelerek şekerci dükkânı açarak burada lokum üretmeye başlar ve çok kısa sürede tüm İstanbul’da nam salar.
Daha sonraları Osmanlı padişahlarından I.Abdulhamit’in isteği üzerine daha yumuşak bir tat halini alması için bal ve pekmez yerine öğütülmüş şeker ya da nişasta kullanılarak bugün ki tadına ulaşmıştır. Lokumun ünü Osmanlı sınırlarını aşarak bir İngiliz seyyah tarafından İngiltere’ye götürülmüş ve İngiliz literatürüne “ Turkish Delight” olarak girmiştir. Lokumun tanıtımı tüm dünyada yapılmaya başlanmış ve çeşitli ödüller bile alınmıştır.
100 gram sade lokum baz alındığında;
89,28 gram karbonhidrat,
0,2 gram yağ,
0,1 gram protein,
0,20 gram Potasyum,
0,1 Demir ve 5 mg kalsiyumdan oluşmaktadır.
Türk lokumu nasıl yapılır diye kendinize soracak olursanız aslında son derece basit olduğunu göreceksiniz ancak günümüz ve ülkemizde yapımı ünlü lokum markaları tarafından o kadar yaygındır ki evimizde yapmayı denemiyoruz bile. Genelde lokum yapımını tarihi ve bu alanda ün salmış markalara bırakıyor ve denemiyoruz. Evinizde doğal ve organik lokum yapmak istiyorsanız işte size tarifi hem çok basit hem çok eğlenceli.
1. Şekeri önce çözülünceye kadar suda kaynatıyoruz.
2. Limon tozu diğer adı ile sitrik asit ve nişasta başka bir kabın içerisinde çözülerek bekletiliyor.
3. daha sonra bu karışımı şekerli su ile hafif ateşte kaynatıyoruz.
4. Karışım kaynarken belirli bir kıvama gelecektir. Daha sonra bir gün boyunca nişastalı kaplarda bekletir.
5. Kesimi yapılarak birbirine yapışmasın diye pudra şekeri serpiştirilir. Bundan sonra ikram için hazırdır.
Lokumu yapması zahmetsiz olmasına karşın kıvamını tutturmak belirli bir tecrübeyi gerektirir. Sizde birkaç denemeden sonra çok lezzetli lokumlar yapabilirsiniz.
Lokumun tercih edilme sebebi son derece hafif bir tatlı olmasıdır. Çok çabuk enerjiye dönüşür. Fazla tüketilmesi insana rahatsızlık vermez. Her ne kadar çok tüketimi rahatsızlık vermese de çok karbonhidrat içerdiğin aşırı tüketiminden kaçınmak gerekir. Aksi takdirde kilo yapabilir.
1. Yapısında karbonhidrat ağırlıklı olması sebebiyle çok çabuk enerjiye dönüşür ve vücudu zinde tutar.
2. Hafif bir tatlı türüdür, midede rahatsızlık vermez ve hazmı kolaydır.
3. Sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olur ve bağırsaklarda gaz oluşumunu önler. Mideyi tok tutarak kilo almayı engeller.
4. Böbrek üstü bezleri çalıştırır ve vücudun temizlenmesini sağlayarak taş ve kum oluşumunu engeller.
5. Kan akışını hızlandırarak metabolizmanın hızlı çalışmasını sağlar. Erkeklerde cinsel performansın artmasına katkı sağlar.
6. Bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar ve kabızlık oluşmasını engeller.
7. Kas ve kemik sistemine faydalıdır. Özellikle yeni gelişmekte olan çocuklar için faydalıdır. Diğer tatlı ve şeker türleri yerine çocuklara lokum yedirilmesi uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir.
8. Pablo Picasso resim yapmaya başlamadan önce konsantre olmak için lokum yemiştir. Kişiyi zinde tutar ve zihin açıklığı vererek konsantrasyon sağlar.
9. Vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur.
Lokum Çeşitleri lezzetine, üretim tarzına ve üretim yerine göre birçok lokum çeşidi bulunmaktadır. Lokum çeşitlerini anlatmaya ve tanıtmaya çalışsak bu yazı bir kitap haline dönüşebilir. Bu yüzden sizlere sadece Türkiye’de ve dünyada en çok tercih edilen lokum çeşitlerinin isimlerinden bahsedeceğiz. İşte Türk lokumu çeşitlerinden bazıları: Kuş lokumu, fındık lokumu, cevizli lokum, çifte kavrulmuş lokum, fıstık lokumu, hindistan cevizli lokum, kremalı lokum, meyveli mini lokum, limonlu lokum, nane lokumu, nar lokumu, Afyon lokumu, safranlı lokum, atom lokum, gül lokumu ve çikolatalı lokum. Bu saydıklarımızla sınırlı olmayan ve hatta sınırı olmayan bir tatlı çeşididir lokum. İsterseniz kendi tarifinizi oluşturabilirsiniz. Hiç denenmemiş bir lokum çeşidi yapabilirsiniz.
Lokum evlerimizin ikramlık malzemelerinin vazgeçilmezleri arasındadır. Osmanlı Döneminde lokumlar bir mendil içerisinde servis edilirdi. Çocuklara bayramlarda lokum ikram edilir ve çocuklarda lokumlarını bu mendiller içerisinde saklarlardı. Günümüzde ikramlık lokum hemen her yerde kullanılır. Özellikle Türk kahvesinin yanında ağzımızı tatlandırmak için kullanılır ve bu hususta lokumun yerini başka bir tatlı alamaz.
Hemen her yerde ikramlık olarak kullanılan lokum özellikle uzun yollardaki mola yerlerinde alınarak gidilecek yere ikram edilir. Çok pahalı olmayan bir ikram malzemesidir. Lokum fiyatları diğer tatlılara nazaran daha ucuzdur bu sebeple hediyelik lokum olarak alınmaktadır. Bir birinden güzel ve özel lokum kutuları içerisinde ikramı yapılmaktadır.
Kandillerde, mevlitlerde, her türlü düğün, nişan ve vb. etkinliklerde ikramlık olarak servis edilebilir. Kesinlikle bu mekanda ve ortamda lokum ikram edilmez veya hediye olarak alınmaz demeyin. Lokum her türlü ortam ve mekânda tüketilebilir.
Uluslararası bir toplantı için yurt dışına gittiğimde yanımda lokum götürmüştüm ve orada bulunan birden çok uluslu bir ortamda ikramda bulunmuştum. Toplantıdaki yabancı katılımcılar lokumu hayatlarında ilk defa yemiş ve inanılmaz beğenmişlerdi. Hala irtibatım olan o kişilerden bazıları benden lokum istemeye devam ediyorlar. Bu olay bana Türk lokumunun her ortamda ikram edilebileceğini ve her ne kadar yurt dışında bilinse de, yeteri kadar tanıtımının yapılmadığı izlemini oluşturmuştur. Maalesef eğer yeterli tanıtımını yapabilseydik şu an Türkiye lokum sektörü belki birkaç kat daha büyük olacaktı ve iyi bir istihdam sağlayacaktır.